Ochrona zdrowia

Po co wykonywać badania profilaktyczne?

Kompleksowe dbanie o zdrowie to nie tylko stosowanie się do zasad zdrowej diety, regularne picie wody, unikanie używek i systematyczne podejmowanie aktywności fizycznej. By wystrzegać się chorób lub w porę podjąć odpowiednie leczenie, należy regularnie wykonywać podstawowe badania profilaktyczne. To szybkie i tanie testy laboratoryjne, badania obrazowe lub fizykalne zlecane podczas kontrolnych wizyt u lekarza, lub wykonywane w czasie ich trwania. Pozwalają wykryć nawet subtelne nieprawidłowości w funkcjonowaniu organizmu, zanim jeszcze wystąpią objawy kliniczne, wymagające włączenia specjalistycznego leczenia.

Większość badań profilaktycznych jest nieodpłatna. Wymagane jest jednak skierowanie wystawione przez lekarza pierwszego kontaktu.

Morfologia krwi

Przy dobrym ogólnym stanie zdrowia morfologię zaleca się wykonywać profilaktycznie raz do roku. Morfologia krwi jest jednym z podstawowych badań, wykonywanych zarówno w celach diagnostycznych, jak i profilaktycznych. Polega ona na pobraniu ok. 5 ml krwi przez nakłucie żyły w zgięciu łokciowym. Za pomocą morfologii krwi, zwanej również badaniem składu krwi, można określić poziom m.in.: erytrocytów, proerytrocytów, hemoglobiny, hematokrytu, krwinek białych, granulocytów, limfocytów, monocytów, płytek krwi, etc.

Ogólne badanie moczu

Badanie moczu zaleca się wykonywać w celach profilaktycznych raz do roku. Badanie moczu jest jednym z podstawowych badań profilaktycznych. Jego wynik stanowi ważną informację o ogólnym stanie zdrowia pacjentów, a dokładniej o funkcjonowaniu układu moczowego. Przeprowadzenie tego badania polega na oddaniu moczu porannego (na czczo) do specjalnego kubeczka i dokładnym go opisaniu (zazwyczaj: imię i nazwisko, PESEL). Następnie przekazuje się kubeczek do ambulatorium.

Badanie glukozy

Badanie glukozy zaleca się wykonywać co najmniej raz na pół roku. Badanie glukozy należy do podstawowych badań diagnostycznych przy cukrzycy, która ze względu na częstotliwość występowania, uznawana jest za chorobę cywilizacyjną. Regularny pomiar poziomu cukru we krwi jest ważny, ponieważ cukrzyca bardzo często przebiega bezobjawowo, co skutkuje rozwojem chorób towarzyszących w tym: nadwagi, nadciśnienia tętniczego, miażdżycy i innych problemów z układem krążenia. Badanie poziomu glukozy wykonuje się w warunkach laboratoryjnych poprzez pobranie krwi z palca.

Lipidogram

Lipidogram zaleca się wykonywać przynajmniej raz w roku. Lipidogram to jedno z najważniejszych badań profilaktycznych i diagnostycznych. Jego wyniki dostarczają informacji odnośnie zawartości we krwi trójglicerydów oraz cholesterolu ogólnego, a także jego frakcji HDL i LDL. Nieprawidłowy poziom trójglicerydów i cholesterolu może świadczyć o miażdżycy, zakrzepicy, problemach z krążeniem. Nieprawidłowy wynik tego badania powinien nas skłonić do zmiany trybu życia – rzucenia papierosów, wdrożenia zbilansowanej diety i regularnej aktywności fizycznej.

Pomiar ciśnienia tętniczego

Pomiar ciśnienia tętniczego powinno wykonywać się raz na tydzień. Regularne wykonywanie pomiaru ciśnienia tętniczego jest ważne, ponieważ siła z jaką krew naciska na ściany tętnic, ma bezpośredni wpływ na nasze samopoczucie. Niskie ciśnienie krwi może objawiać się zawrotami głowy, omdleniami, mroczkami przed oczami, napadami nudności i przyśpieszonym tętnem, natomiast zbyt wysokiemu ciśnieniu krwi mogą towarzyszyć krwotoki z nosa, duszność i zaburzenia rytmu serca. Oprócz tego osoby ze zbyt wysokim ciśnieniem są nadmiernie drażliwe i nerwowe. Pomiary ciśnienia tętniczego najlepiej wykonywać samodzielnie w domu za pośrednictwem ciśnieniomierza.

EKG

Badanie EKG zaleca się wykonywać przynajmniej raz do roku. Badanie EKG jest jednym z podstawowych badań profilaktycznych chorób układu krążenia. Dzięki niemu można rozpoznać zaburzenia rytmu serca w tym m.in. migotanie przedsionków, które może grozić nawet udarem mózgu. Warto pamiętać, że większość chorób wieńcowych w początkowej fazie rozwoju przebiega całkowicie bezobjawowo.

RTG klatki piersiowej

RTG klatki piersiowej należy wykonywać przynajmniej raz do roku. RTG klatki piersiowej warto wykonywać profilaktycznie powyżej 50. roku życia przynajmniej raz do roku. Jest to istotne zalecenie, ponieważ rak płuc wykrywany podczas takiego badania jest jednym z najbardziej podstępnych i śmiercionośnych nowotworów. Rentgen klatki piersiowej jest przydatny również do rozpoznawania chorób układu oddechowego.

Przegląd stomatologiczny

Przegląd stomatologiczny należy wykonywać przynajmniej raz na pół roku. Przegląd stomatologiczny jest podstawą w profilaktyce chorób zębów, w tym przede wszystkim próchnicy. Bagatelizowanie tego badania może prowadzić do rozwoju próchnicy, która stanowi bezpośrednią konsekwencję bytowania drobnoustrojów w jamie ustnej. Co istotne, próchnica może prowadzić do: stanów zapalnych płuc, nerek i innych organów, infekcyjnego zapalenia wsierdzia, a także reumatoidalnego zapalenia stawów.

Cytologia

Cytologię zaleca się wykonywać wszystkim kobietom przynajmniej raz w roku. Cytologia to podstawowe badanie profilaktyczne w kierunku raka szyjki macicy, który jest stosunkowo częstym i podstępnym nowotworem. Oprócz tego cytologia służy do sprawdzania stanu nabłonka pochwy, oceny działania leków hormonalnych i określenia terminu jajeczkowania.

Mammografia

Mammografię zaleca się wykonywać wszystkim kobietom przynajmniej raz w roku. Mammografia jest badaniem profilaktycznym piersi. Uznawana jest ona za najlepszą metodę wczesnego wykrywania raka piersi. Badanie to polega na wykonaniu serii zdjęć sutka za pomocą promieni rentgenowskich. Dzięki profilaktycznie wykonywanej mammografii można wykryć raka piersi we wczesnej fazie rozwoju (zanim ujawni się on w postaci objawów klinicznych), co znacznie zwiększa prawdopodobieństwo wyleczenia.

Badanie prostaty

Badanie prostaty per rectum i badanie PSA zaleca się wykonywać mężczyznom powyżej 40. roku życia przynajmniej raz do roku. Prostata jest gruczołem krokowym stanowiącym część układu moczowo-płciowego mężczyzn. Według danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) przerost prostaty występuje u ok. 50% panów po 60. roku życia. Z tego powodu warto postawić na profilaktykę już po 40. roku życia. Badanie prostaty wykonuje urolog lub lekarz podstawowej opieki zdrowotnej. Jest to tzw. badanie per rectum (przez odbytnicę). Dodatkowo panowie w średnim wieku powinni raz do roku wykonywać badanie PSA (Prostate Specific Antigen) – substancji, która produkowana jest przez gruczoł krokowy. Jej nadmierne stężenie we krwi może świadczyć o nowotworze prostaty.